Cách làm bể phốt bằng thùng nhựa tại nhà chi tiết từ A–Z

Trong bối cảnh đô thị hóa nhanh chóng và nhu cầu xử lý nước thải sinh hoạt ngày càng tăng, việc tự xây dựng một bể phốt bằng thùng nhựa tại nhà trở thành giải pháp tiết kiệm, tiện lợi và phù hợp với nhiều hộ gia đình, đặc biệt ở vùng nông thôn, khu vực chưa có hệ thống xử lý nước thải tập trung. Bể phốt bằng thùng nhựa không chỉ giúp tiết kiệm chi phí đầu tư, dễ dàng lắp đặt mà còn đảm bảo hiệu quả xử lý chất thải sinh hoạt, góp phần bảo vệ môi trường sống. Bài viết này cung cấp hướng dẫn chi tiết, chuyên sâu về cách làm bể phốt bằng thùng nhựa tại nhà, từ khâu chuẩn bị vật liệu, thiết kế, thi công đến vận hành và bảo trì, giúp bạn chủ động xây dựng hệ thống xử lý nước thải phù hợp với nhu cầu thực tế.

1. Tổng quan về bể phốt bằng thùng nhựa

1.1. Khái niệm và ưu điểm nổi bật

Bể phốt bằng thùng nhựa là hệ thống xử lý nước thải sinh hoạt quy mô nhỏ, sử dụng các thùng nhựa dung tích lớn (thường từ 500L đến 2000L) thay thế cho các bể bê tông truyền thống. Loại bể này thường được ứng dụng cho các hộ gia đình, nhà trọ, công trình tạm, khu vực có diện tích hạn chế hoặc khó thi công bể bê tông. Ưu điểm nổi bật của bể phốt thùng nhựa gồm:

• Chi phí thấp: Giá thành thùng nhựa phổ biến từ 800.000 – 2.500.000 VNĐ/thùng (tùy dung tích), rẻ hơn nhiều so với bể bê tông truyền thống.
• Thi công nhanh chóng: Thời gian lắp đặt chỉ từ 1–2 ngày, không cần máy móc phức tạp.
• Di chuyển linh hoạt: Có thể tháo dỡ, di dời khi cần thiết.
• Chống thấm tuyệt đối: Nhựa HDPE hoặc composite có khả năng chống thấm, chống ăn mòn hóa chất, tuổi thọ trung bình 15–20 năm.
• Phù hợp nhiều địa hình: Lắp đặt được ở cả nơi nền đất yếu, khu vực ngập nước.

1.2. Nguyên lý hoạt động của bể phốt thùng nhựa

Bể phốt thùng nhựa hoạt động dựa trên nguyên lý lắng – phân hủy kỵ khí và lọc nước thải qua nhiều ngăn. Nước thải từ bồn cầu, chậu rửa chảy vào ngăn chứa đầu tiên, tại đây các chất rắn lắng xuống đáy, vi sinh vật kỵ khí phân hủy chất hữu cơ thành bùn, khí metan và nước. Nước thải tiếp tục chảy qua các ngăn lắng tiếp theo, giảm dần nồng độ chất ô nhiễm trước khi thoát ra ngoài hệ thống thoát nước chung hoặc hố ga. Hiệu suất xử lý BOD5 đạt 60–70%, giảm mùi hôi và nguy cơ ô nhiễm môi trường.

Xem thêm Bể phốt nhựa loại nào tốt được ưa chuộng nhất hiện nay?

2. Chuẩn bị vật liệu, dụng cụ và tính toán kích thước bể phốt

2.1. Lựa chọn thùng nhựa phù hợp

Thùng nhựa sử dụng làm bể phốt cần đảm bảo các tiêu chí: chất liệu nhựa HDPE hoặc composite dày tối thiểu 8–10mm, dung tích phù hợp với số người sử dụng, có nắp đậy kín, không bị rò rỉ, chịu được áp lực đất và nước. Thông thường, các loại thùng nhựa phổ biến trên thị trường có dung tích 500L, 1000L, 1500L, 2000L. Bảng dưới đây giúp bạn lựa chọn dung tích thùng phù hợp:

Ngoài ra, nên ưu tiên thùng nhựa có chứng nhận chất lượng, xuất xứ rõ ràng, bảo hành từ 5 năm trở lên để đảm bảo an toàn và tuổi thọ sử dụng.

2.2. Các vật liệu, dụng cụ cần thiết khác

• Ống nhựa PVC phi 90–110mm (dẫn nước thải vào và ra, ống thông hơi)
• Keo dán ống nhựa, băng keo chống thấm
• Xi măng, cát, đá (làm nền, cố định thùng)
• Gạch xây, vữa (nếu cần xây tường bảo vệ quanh thùng)
• Van khóa, nắp đậy, lưới lọc rác
• Dụng cụ khoan, cưa, cắt ống, thước đo, xẻng, bay xây
• Thiết bị bảo hộ: găng tay, khẩu trang, ủng

2.3. Tính toán số ngăn và thể tích từng ngăn

Bể phốt thùng nhựa nên chia thành 2–3 ngăn để tăng hiệu quả xử lý. Tỷ lệ thể tích các ngăn thường là:

• Ngăn chứa (ngăn 1): 50–60% tổng thể tích
• Ngăn lắng (ngăn 2): 30–35% tổng thể tích
• Ngăn lọc (ngăn 3, nếu có): 10–20% tổng thể tích

Ví dụ, với thùng nhựa 1000L, thể tích các ngăn lần lượt là 600L (ngăn chứa), 300L (ngăn lắng), 100L (ngăn lọc). Việc chia ngăn có thể thực hiện bằng cách lắp vách ngăn nhựa hoặc tấm composite bên trong thùng, đảm bảo kín nước và có lỗ thông giữa các ngăn (đặt lệch nhau để tăng hiệu quả lắng).

3. Thiết kế sơ đồ và vị trí lắp đặt bể phốt thùng nhựa

3.1. Sơ đồ nguyên lý lắp đặt

Sơ đồ lắp đặt bể phốt thùng nhựa cơ bản gồm các thành phần:

1. Ống dẫn nước thải từ bồn cầu/chậu rửa vào ngăn chứa (ống vào)
2. Vách ngăn giữa các ngăn (có lỗ thông, đặt lệch nhau)
3. Ống dẫn nước thải ra ngoài (ống ra, đặt cao hơn đáy 30–40cm)
4. Ống thông hơi (đặt trên nắp thùng, cao hơn mặt đất 50–100cm)
5. Nắp thùng nhựa (có thể tháo mở khi cần hút bùn, bảo trì)

Sơ đồ này đảm bảo nước thải đi qua đầy đủ các giai đoạn lắng, phân hủy và lọc trước khi ra môi trường, hạn chế tối đa mùi hôi và ô nhiễm.

3.2. Vị trí lắp đặt bể phốt

Vị trí đặt bể phốt cần tuân thủ các nguyên tắc:

• Cách xa nguồn nước sinh hoạt (giếng, bể nước) tối thiểu 10m
• Cách tường nhà, móng nhà ít nhất 1m để tránh ảnh hưởng kết cấu
• Đặt ở nơi đất chắc, không bị ngập úng, thuận tiện cho việc hút bể phốt định kỳ
• Độ sâu chôn bể: mặt trên thùng cách mặt đất 30–50cm, tránh lộ thiên gây mùi
• Hướng ống ra nên dốc nhẹ (2–3%) để nước thải thoát tự nhiên

Đối với nhà phố, diện tích nhỏ, có thể đặt bể phốt dưới gầm cầu thang, sân sau hoặc khu vực ít đi lại, miễn đảm bảo các tiêu chí trên.

4. Các bước thi công bể phốt bằng thùng nhựa tại nhà

4.1. Đào hố và làm nền bể

Đào hố có kích thước lớn hơn thùng nhựa mỗi chiều 20–30cm để dễ thao tác và chèn vật liệu cố định. Độ sâu hố tính từ mặt đất đến đáy bể cộng thêm 30–50cm (lớp cát, đáy bể). Sau khi đào xong, đổ lớp cát hoặc đá dăm dày 10–15cm, đầm chặt, sau đó đổ lớp bê tông lót dày 7–10cm để chống lún, chống thấm ngược từ đất lên thùng nhựa.

4.2. Lắp đặt thùng nhựa và chia ngăn

1. Đặt thùng nhựa vào hố, căn chỉnh thăng bằng bằng thước nivo.
2. Lắp vách ngăn bên trong thùng theo tỷ lệ đã tính toán, dùng keo dán chuyên dụng hoặc vít inox cố định vách ngăn, đảm bảo kín nước.
3. Khoan lỗ trên vách ngăn (đường kính 90–110mm), đặt lệch nhau để tăng hiệu quả lắng.
4. Lắp ống vào, ống ra, ống thông hơi theo sơ đồ, dùng keo dán kín các mối nối.
5. Kiểm tra độ kín nước bằng cách đổ nước vào thùng, quan sát không có rò rỉ mới tiến hành lấp đất.

Tham khảo thêm Hướng dẫn xây bể phốt 3 ngăn đúng kỹ thuật và tiết kiệm.

4.3. Lấp đất, cố định và hoàn thiện bể phốt

Sau khi lắp đặt xong, tiến hành lấp đất xung quanh thùng nhựa từng lớp dày 20–30cm, đầm chặt mỗi lớp để tránh thùng bị biến dạng do áp lực đất. Nếu khu vực có mạch nước ngầm cao, nên xây thêm tường gạch bao quanh thùng để tăng độ ổn định. Lắp nắp thùng nhựa, kiểm tra lại toàn bộ hệ thống ống, đảm bảo không rò rỉ, không tắc nghẽn. Thời gian hoàn thiện toàn bộ quá trình lắp đặt thường chỉ mất 1–2 ngày với đội thi công 2–3 người.

4.4. Lắp đặt hệ thống ống dẫn và thông hơi

• Ống dẫn nước thải vào: đặt thấp hơn mặt bể 10–15cm, dốc nhẹ về phía bể.
• Ống dẫn nước thải ra: đặt cao hơn đáy bể 30–40cm, đầu ra có lưới lọc rác.
• Ống thông hơi: dùng ống PVC phi 60–90mm, cao hơn mặt đất 50–100cm, đầu ống có lưới chống côn trùng.
• Kiểm tra độ kín các mối nối, dùng keo dán chuyên dụng hoặc băng keo chống thấm.

5. Vận hành, bảo trì và các lưu ý khi sử dụng bể phốt thùng nhựa

5.1. Hướng dẫn vận hành ban đầu

Sau khi lắp đặt xong, đổ nước sạch vào đầy các ngăn bể phốt để kiểm tra độ kín, đồng thời tạo môi trường cho vi sinh vật phát triển. Trong 2–3 ngày đầu, hạn chế xả nước thải có hóa chất mạnh (nước tẩy, axit) vào bể để tránh ảnh hưởng đến quá trình lên men kỵ khí. Có thể bổ sung men vi sinh chuyên dụng (khoảng 200–300g cho bể 1000L) để tăng tốc độ phân hủy chất hữu cơ, giảm mùi hôi.

5.2. Lịch bảo trì, hút bùn định kỳ

Khi hút bùn, mở nắp thùng, dùng máy hút chuyên dụng hoặc xô gáo thủ công, tránh làm hỏng vách ngăn và hệ thống ống. Sau khi hút bùn, bổ sung nước sạch và men vi sinh để phục hồi hệ vi sinh vật.

5.3. Các lưu ý quan trọng khi sử dụng

• Không xả rác thô, băng vệ sinh, bao cao su, tóc, dầu mỡ vào bể phốt để tránh tắc nghẽn.
• Không sử dụng hóa chất tẩy rửa mạnh thường xuyên (nước Javen, axit) vì sẽ tiêu diệt vi sinh vật kỵ khí.
• Định kỳ kiểm tra ống thông hơi, lưới lọc rác để tránh tắc nghẽn, gây mùi hôi.
• Trong trường hợp bể phát sinh mùi hôi bất thường, kiểm tra lại hệ thống ống, bổ sung men vi sinh hoặc hút bùn sớm hơn chu kỳ.
• Đảm bảo nắp bể luôn kín, không để nước mưa, côn trùng xâm nhập.

5.4. Ưu nhược điểm thực tế khi sử dụng bể phốt thùng nhựa

5.5. Một số mẹo và lưu ý nâng cao hiệu quả sử dụng bể phốt thùng nhựa

• Giữ vệ sinh đầu vào bể: Lắp đặt lưới lọc rác tại vị trí ống dẫn nước thải vào để ngăn chặn các vật thể lớn, rác thải khó phân hủy gây tắc nghẽn và làm giảm hiệu quả xử lý.
• Kiểm soát lượng nước thải: Tránh xả quá nhiều nước cùng lúc vào bể để không làm loãng môi trường vi sinh, ảnh hưởng đến quá trình phân hủy kỵ khí.
• Thường xuyên kiểm tra và vệ sinh ống thông hơi: Đảm bảo ống thông hơi không bị tắc nghẽn để khí metan và các khí sinh học thoát ra ngoài, giảm thiểu mùi hôi và nguy cơ cháy nổ.
• Sử dụng men vi sinh định kỳ: Bổ sung men vi sinh chuyên dụng mỗi 3–6 tháng giúp duy trì và phục hồi hệ vi sinh vật, nâng cao hiệu quả xử lý chất thải.
• Tránh đặt bể phốt gần khu vực sinh hoạt chính: Để hạn chế ảnh hưởng của mùi hôi và đảm bảo an toàn sức khỏe cho gia đình.

Chi tiết quy trình hút bể phốt tại Hà Nội uy tín, chuyên nghiệp, hiệu quả.

Kết luận

Việc tự làm bể phốt bằng thùng nhựa tại nhà là giải pháp thiết thực, tiết kiệm và thân thiện với môi trường, đặc biệt phù hợp với các hộ gia đình có diện tích hạn chế hoặc khu vực chưa có hệ thống xử lý nước thải tập trung. Bằng cách lựa chọn vật liệu chất lượng, thiết kế hợp lý và tuân thủ quy trình thi công, vận hành đúng cách, bể phốt thùng nhựa không chỉ đảm bảo hiệu quả xử lý nước thải mà còn góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống và bảo vệ môi trường xung quanh. Đồng thời, việc bảo trì định kỳ và sử dụng đúng cách sẽ giúp kéo dài tuổi thọ bể, giảm thiểu chi phí phát sinh và tránh các sự cố không mong muốn. Hy vọng với hướng dẫn chi tiết này, bạn sẽ dễ dàng xây dựng và vận hành hệ thống bể phốt thùng nhựa hiệu quả, bền bỉ cho gia đình mình.

Hotline/Zalo: 0975.679.055