Hầm cầu là một bộ phận quan trọng trong hệ thống xử lý nước thải của mỗi gia đình, đóng vai trò thu gom và phân hủy chất thải sinh hoạt. Tuy nhiên, sau một thời gian sử dụng, hầm cầu có thể bị đầy, gây ra nhiều phiền toái như tắc nghẽn, bể phốt bốc mùi hôi thối, thậm chí tràn ngược nước thải lên bề mặt. Việc xử lý hầm cầu bị đầy không chỉ giúp bảo vệ sức khỏe gia đình mà còn góp phần bảo vệ môi trường sống xung quanh. Bài viết này sẽ cung cấp những kiến thức chuyên sâu về nguyên nhân, dấu hiệu nhận biết, tác hại, cũng như các mẹo xử lý đơn giản tại nhà, giúp bạn chủ động ứng phó với tình trạng này một cách hiệu quả và tiết kiệm chi phí.
Hầm cầu hoạt động dựa trên nguyên lý phân hủy sinh học, trong đó vi sinh vật sẽ phân giải các chất hữu cơ thành bùn và nước. Tuy nhiên, theo thời gian, lượng chất thải tích tụ ngày càng nhiều, vượt quá khả năng phân hủy của vi sinh vật, dẫn đến hiện tượng đầy hầm cầu. Trung bình, một hộ gia đình 4 người sẽ làm đầy hầm cầu có dung tích 3m3 sau khoảng 3-5 năm sử dụng, tùy thuộc vào thói quen sinh hoạt và lượng nước sử dụng hàng ngày.
Nhiều gia đình có thói quen xả giấy vệ sinh, băng vệ sinh, tã lót, tóc, bao cao su, thậm chí là thức ăn thừa xuống bồn cầu. Những vật liệu này rất khó phân hủy, dễ gây tắc nghẽn và làm giảm thể tích chứa của hầm cầu. Theo thống kê của Viện Khoa học Công nghệ Môi trường Việt Nam, có đến 60% các trường hợp hầm cầu bị đầy là do xả rác không đúng quy định.
Một số công trình xây dựng hầm cầu với thể tích quá nhỏ so với nhu cầu sử dụng, hoặc không có hệ thống thông hơi, khiến quá trình phân hủy diễn ra chậm. Ngoài ra, việc sử dụng vật liệu xây dựng kém chất lượng cũng làm giảm tuổi thọ và hiệu quả hoạt động của hầm cầu.
Việc sử dụng các loại hóa chất tẩy rửa mạnh như axit, xút, nước thông cống có thể tiêu diệt các vi sinh vật có lợi trong hầm cầu, làm giảm khả năng phân hủy chất thải. Điều này khiến chất thải tích tụ nhanh hơn, dẫn đến hiện tượng đầy hầm cầu chỉ sau 2-3 năm sử dụng, thay vì 5-7 năm như thông thường.
Khi hầm cầu bị đầy, nước thải không thể thoát xuống dưới, khiến nước trong bồn cầu chảy chậm, thậm chí trào ngược lên bề mặt. Đây là dấu hiệu dễ nhận biết nhất và thường xuất hiện đầu tiên khi hầm cầu gặp sự cố.
Xem thêm Bể phốt không thoát nước: Nguyên nhân và cách xử lý triệt để.
Mùi hôi từ hầm cầu bốc lên là do khí metan, hydro sunfua và các hợp chất hữu cơ bay hơi được sinh ra trong quá trình phân hủy chất thải. Khi hầm cầu đầy, các khí này không được thoát ra ngoài qua hệ thống thông hơi mà tràn ngược vào nhà vệ sinh, gây khó chịu cho người sử dụng.
Nếu quan sát thấy nước thải đọng lại quanh miệng hầm cầu, bồn cầu hoặc khu vực xung quanh nhà vệ sinh, đây là dấu hiệu cho thấy hầm cầu đã bị đầy nghiêm trọng, cần được xử lý ngay lập tức để tránh nguy cơ tràn nước thải ra môi trường.
Khi xả nước, nếu nghe thấy tiếng kêu ục ục hoặc tiếng nước chảy không đều, có thể là do khí trong hầm cầu không được thoát ra ngoài, gây áp lực lên hệ thống ống dẫn. Đây là dấu hiệu cảnh báo sớm về tình trạng đầy hầm cầu mà nhiều người thường bỏ qua.
Hầm cầu bị đầy không chỉ gây mùi hôi khó chịu mà còn là nguồn lây lan các loại vi khuẩn, virus, ký sinh trùng gây bệnh đường tiêu hóa, bệnh ngoài da, bệnh hô hấp. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), mỗi năm có khoảng 1,7 triệu ca tử vong do các bệnh liên quan đến nước thải ô nhiễm, trong đó nguyên nhân chủ yếu là do hệ thống xử lý chất thải không đảm bảo.
Nước thải từ hầm cầu bị đầy có thể thấm vào đất, làm ô nhiễm nguồn nước ngầm, ảnh hưởng đến chất lượng nước sinh hoạt và sản xuất nông nghiệp. Ngoài ra, khí metan và hydro sunfua phát sinh từ hầm cầu còn góp phần gây hiệu ứng nhà kính, ảnh hưởng đến sức khỏe cộng đồng.
Khi hầm cầu bị đầy, áp lực nước thải tăng cao có thể làm nứt vỡ ống dẫn, bể chứa, thậm chí gây sụt lún nền móng công trình. Chi phí sửa chữa, thay thế các thiết bị này thường rất lớn, dao động từ 5-20 triệu đồng tùy mức độ hư hỏng.
Hầm cầu bị đầy khiến việc sử dụng nhà vệ sinh trở nên bất tiện, ảnh hưởng đến sinh hoạt của cả gia đình, đặc biệt là vào ban đêm hoặc những ngày mưa lớn. Nhiều trường hợp phải tạm ngưng sử dụng nhà vệ sinh trong nhiều ngày để chờ xử lý, gây xáo trộn cuộc sống.
Men vi sinh bể phốt là chế phẩm chứa các chủng vi khuẩn có lợi, giúp tăng cường quá trình phân hủy chất hữu cơ trong hầm cầu. Bạn có thể mua men vi sinh tại các cửa hàng vật tư vệ sinh hoặc siêu thị, sau đó pha loãng với nước và đổ trực tiếp vào bồn cầu. Nên sử dụng định kỳ 1-2 tháng/lần để duy trì hiệu quả hoạt động của hầm cầu. Theo nghiên cứu của Đại học Bách Khoa TP.HCM, sử dụng men vi sinh có thể kéo dài thời gian hút hầm cầu lên đến 7-10 năm đối với hộ gia đình 4-6 người.
Bột thông cống sinh học chứa enzyme và vi sinh vật giúp phân hủy các chất thải hữu cơ, giấy vệ sinh, tóc, mỡ động vật. Cách sử dụng rất đơn giản: hòa tan bột với nước ấm, đổ vào bồn cầu và để qua đêm. Sáng hôm sau xả nước để kiểm tra hiệu quả. Tuy nhiên, không nên lạm dụng quá nhiều vì có thể làm mất cân bằng hệ vi sinh trong hầm cầu.
Pittong cao su là dụng cụ thông tắc truyền thống, giúp tạo áp lực đẩy chất thải xuống hầm cầu. Đặt pittong vào miệng bồn cầu, nhấn mạnh và kéo lên nhiều lần để tạo lực hút và đẩy. Phương pháp này phù hợp với các trường hợp tắc nghẽn nhẹ do giấy vệ sinh hoặc chất thải hữu cơ.
Hòa tan 1 cốc muối nở với 2 cốc giấm, đổ hỗn hợp vào bồn cầu, sau đó đổ thêm 2 lít nước nóng. Hỗn hợp này sẽ tạo phản ứng hóa học giúp làm mềm và phân hủy các mảng bám, chất thải cứng đầu trong đường ống và hầm cầu. Đợi khoảng 30 phút rồi xả nước để kiểm tra hiệu quả.
Hệ thống thông hơi giúp khí thải thoát ra ngoài, giảm áp lực trong hầm cầu. Nếu ống thông hơi bị tắc, khí sẽ tràn ngược vào nhà vệ sinh, gây mùi hôi và làm chậm quá trình phân hủy. Hãy kiểm tra và vệ sinh ống thông hơi định kỳ 6 tháng/lần để đảm bảo thông thoáng.
Tham khảo thêm Cách xử lý ống thông hơi bể phốt bị tắc bằng dụng cụ đơn giản.
Không nên xả giấy vệ sinh dày, băng vệ sinh, tã lót, tóc, bao cao su, thức ăn thừa xuống bồn cầu. Những vật này rất khó phân hủy, dễ gây tắc nghẽn và làm giảm tuổi thọ của hầm cầu. Thay vào đó, hãy bỏ chúng vào thùng rác chuyên dụng.
Dù áp dụng các biện pháp trên, bạn vẫn nên hút hầm cầu định kỳ 3-5 năm/lần đối với hộ gia đình, 1-2 năm/lần đối với nhà hàng, khách sạn, trường học. Việc này giúp loại bỏ bùn thải, duy trì hiệu quả hoạt động của hệ thống xử lý nước thải.
Phương pháp | Hiệu quả | Chi phí (VNĐ/lần) | Thời gian thực hiện | Độ an toàn |
---|---|---|---|---|
Men vi sinh | Rất tốt (kéo dài thời gian hút hầm cầu) | 50.000 - 100.000 | 10 phút | An toàn, thân thiện môi trường |
Bột thông cống sinh học | Tốt (xử lý tắc nghẽn nhẹ) | 30.000 - 70.000 | 30 phút - 1 giờ | An toàn, không độc hại |
Pittong cao su | Trung bình (chỉ hiệu quả với tắc nhẹ) | 50.000 (mua dụng cụ) | 5 - 10 phút | An toàn |
Baking soda + giấm + nước nóng | Tốt (xử lý mảng bám, mùi hôi) | 20.000 - 40.000 | 30 phút | An toàn, tự nhiên |
Hút hầm cầu chuyên nghiệp | Rất tốt (xử lý triệt để) | 500.000 - 1.500.000 | 1 - 2 giờ | An toàn, cần thuê dịch vụ |
Khi thực hiện các biện pháp xử lý hầm cầu bị đầy, cần đeo găng tay, khẩu trang, kính bảo hộ để tránh tiếp xúc trực tiếp với chất thải và hóa chất. Đảm bảo khu vực xử lý thông thoáng, tránh để trẻ em và vật nuôi tiếp xúc với nước thải, hóa chất.
Các loại hóa chất tẩy rửa mạnh, không rõ nguồn gốc có thể gây ăn mòn đường ống, tiêu diệt vi sinh vật có lợi, làm giảm hiệu quả xử lý chất thải và gây ô nhiễm môi trường. Chỉ nên sử dụng các sản phẩm được kiểm định chất lượng, ưu tiên các chế phẩm sinh học, thân thiện với môi trường.
Việc tự ý tháo dỡ, đục phá hầm cầu có thể gây hư hỏng công trình, làm rò rỉ nước thải ra môi trường, tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn. Nếu các biện pháp xử lý tại nhà không hiệu quả, nên liên hệ với đơn vị hút bể phốt chuyên nghiệp để được hỗ trợ kịp thời.
Khi nước thải tràn ra ngoài, bốc mùi hôi thối nồng nặc, các biện pháp xử lý tại nhà không còn hiệu quả. Lúc này, cần liên hệ ngay với dịch vụ hút hầm cầu chuyên nghiệp để xử lý triệt để, tránh gây ô nhiễm môi trường và ảnh hưởng đến sức khỏe cộng đồng.
Nếu toàn bộ hệ thống thoát nước trong nhà đều bị tắc, nước không thể thoát ra ngoài, đây là dấu hiệu cho thấy hầm cầu đã bị đầy hoặc tắc nghẽn nghiêm trọng. Dịch vụ chuyên nghiệp sẽ sử dụng máy móc hiện đại như xe hút chân không, máy nén khí để xử lý nhanh chóng và an toàn.
Chi tiết quy trình hút bể phốt tại Hà Nội chuyên nghiệp, uy tín.
Khi phát hiện hầm cầu có dấu hiệu rò rỉ nước thải, nứt vỡ thành bể, cần gọi ngay dịch vụ chuyên nghiệp để kiểm tra, sửa chữa kịp thời, tránh làm sụt lún nền móng và ô nhiễm nguồn nước ngầm.
Nếu hầm cầu đã sử dụng trên 5 năm mà chưa từng hút, nên chủ động liên hệ dịch vụ để kiểm tra và hút bùn thải, đảm bảo hệ thống hoạt động ổn định, tránh sự cố bất ngờ.
Đối tượng sử dụng | Số người sử dụng | Chu kỳ hút hầm cầu |
---|---|---|
Hộ gia đình | 4-6 người | 3-5 năm/lần |
Nhà hàng, quán ăn | 10-20 người | 1-2 năm/lần |
Khách sạn, khu nghỉ dưỡng | 20-50 người | 6 tháng - 1 năm/lần |
Trường học, bệnh viện | 50 người trở lên | 6 tháng/lần |
Hầm cầu là bộ phận thiết yếu trong hệ thống xử lý nước thải của mỗi gia đình và công trình. Việc hầm cầu bị đầy không chỉ gây ra những phiền toái trong sinh hoạt mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe và môi trường. Bằng cách áp dụng các mẹo xử lý đơn giản tại nhà như sử dụng men vi sinh, bột thông cống sinh học, pittong cao su hay hỗn hợp baking soda và giấm, bạn có thể kéo dài tuổi thọ của hầm cầu và giảm thiểu chi phí sửa chữa. Tuy nhiên, khi gặp các trường hợp nghiêm trọng như tắc nghẽn hoàn toàn, rò rỉ hay tràn nước thải, việc liên hệ dịch vụ hút hầm cầu chuyên nghiệp là cần thiết để đảm bảo an toàn và hiệu quả. Đồng thời, duy trì thói quen vệ sinh đúng cách, hạn chế xả rác không phân hủy và thực hiện hút hầm cầu định kỳ sẽ giúp hệ thống xử lý nước thải hoạt động ổn định, góp phần bảo vệ sức khỏe gia đình và môi trường sống bền vững.
Hotline/Zalo: 0975.679.055