Bồn rửa bát thoát nước chậm: Nguyên nhân và cách xử lý

Bồn rửa bát là thiết bị không thể thiếu trong mỗi căn bếp hiện đại, đóng vai trò trung tâm trong các hoạt động vệ sinh, chế biến thực phẩm. Tuy nhiên, tình trạng bồn rửa bát thoát nước chậm lại là vấn đề phổ biến, gây ra nhiều phiền toái cho sinh hoạt gia đình và ảnh hưởng trực tiếp đến vệ sinh, sức khỏe. Việc nhận diện đúng nguyên nhân, áp dụng các biện pháp xử lý chuyên sâu và phòng ngừa hiệu quả sẽ giúp người dùng tiết kiệm thời gian, chi phí, đồng thời bảo vệ hệ thống thoát nước bền lâu. Bài viết này phân tích chi tiết các nguyên nhân chủ yếu, hướng dẫn xử lý chuyên nghiệp, đồng thời cung cấp bảng so sánh các phương pháp xử lý phổ biến, giúp bạn đọc chủ động kiểm soát và duy trì hiệu quả hoạt động của bồn rửa bát.

Nguyên nhân khiến bồn rửa bát thoát nước chậm

1. Tích tụ mỡ thừa và cặn thực phẩm

Theo thống kê của Hiệp hội Vệ sinh Môi trường Việt Nam, có tới 68% trường hợp bồn rửa bát thoát nước chậm là do tích tụ mỡ thừa và cặn thực phẩm. Khi rửa bát, dầu mỡ và các vụn thức ăn nhỏ thường bị cuốn trôi xuống đường ống. Dưới tác động của nước lạnh, dầu mỡ nhanh chóng đông lại, bám dính vào thành ống, tạo thành lớp màng nhầy. Lâu ngày, lớp màng này dày lên, kết hợp với các vụn thực phẩm, tóc, sợi vải, tạo thành khối tắc nghẽn cứng đầu. Đặc biệt, các gia đình thường xuyên chế biến món chiên xào, sử dụng nhiều dầu mỡ sẽ gặp tình trạng này nhiều hơn. Một nghiên cứu thực địa tại Hà Nội năm 2022 cho thấy, trung bình mỗi hộ gia đình có thể xả ra 200-300g dầu mỡ thừa mỗi tháng, phần lớn không được xử lý đúng cách mà đổ trực tiếp xuống bồn rửa.

Tìm hiểu thêm hướng dẫn cách thông bồn rửa chén tại nhà không cần gọi thợ.

2. Lỗi thiết kế và lắp đặt hệ thống ống thoát nước

Một nguyên nhân quan trọng khác là do lỗi thiết kế hoặc lắp đặt hệ thống ống thoát nước. Đường ống thoát nước quá nhỏ, không đúng tiêu chuẩn (thường nhỏ hơn 50mm), hoặc sử dụng nhiều đoạn gấp khúc, co nối, làm giảm tốc độ dòng chảy, tạo điều kiện cho chất thải bám dính và tích tụ. Ngoài ra, việc lắp đặt ống thoát nước không đủ độ dốc (theo tiêu chuẩn tối thiểu là 2-3cm/mét) khiến nước không thể tự chảy mạnh, dẫn đến hiện tượng ứ đọng. Một khảo sát của Viện Kỹ thuật Xây dựng năm 2021 chỉ ra rằng, 22% các căn hộ chung cư tại TP.HCM gặp vấn đề về tốc độ thoát nước do hệ thống ống lắp đặt sai kỹ thuật ngay từ đầu.

3. Tắc nghẽn do dị vật và vật thể lạ

Dị vật như xương cá, vỏ trứng, túi nylon, miếng giẻ rửa bát, thậm chí là đồ chơi trẻ em vô tình rơi vào bồn rửa cũng là nguyên nhân phổ biến gây tắc nghẽn. Những vật thể này không thể phân hủy, dễ mắc kẹt tại các đoạn co nối, khúc cua của ống thoát nước, làm giảm tiết diện dòng chảy. Theo thống kê của các đơn vị thông tắc chuyên nghiệp, khoảng 15% các ca xử lý bồn rửa bát thoát nước chậm là do dị vật gây ra, đặc biệt tăng cao vào các dịp lễ Tết khi nhu cầu nấu nướng tăng mạnh.

4. Tắc nghẽn do cặn vôi và rỉ sét

Ở những khu vực sử dụng nguồn nước cứng (nước có hàm lượng canxi, magie cao), hiện tượng đóng cặn vôi trong đường ống diễn ra khá phổ biến. Cặn vôi bám dày theo thời gian, làm thu hẹp tiết diện ống, cản trở dòng chảy. Ngoài ra, các đường ống kim loại cũ còn bị rỉ sét, bong tróc, tạo thành các mảng vụn gây tắc nghẽn cục bộ. Một nghiên cứu tại Đà Nẵng năm 2020 cho thấy, các hộ gia đình sử dụng nước máy có độ cứng trên 200mg/lít thường gặp sự cố tắc nghẽn bồn rửa bát sau 3-5 năm sử dụng nếu không bảo trì định kỳ.

5. Hệ thống thông khí kém

Hệ thống thông khí (vent) đóng vai trò cân bằng áp suất trong đường ống, giúp nước và chất thải chảy trơn tru. Nếu ống thông khí bị tắc, bịt kín hoặc thiết kế sai vị trí, không khí không thể lưu thông, tạo ra hiện tượng chân không, khiến nước chảy chậm, thậm chí bị trào ngược. Theo tiêu chuẩn xây dựng, mỗi hệ thống thoát nước cần có ít nhất một ống thông khí đặt ở vị trí cao nhất, nhưng thực tế nhiều công trình dân dụng tại Việt Nam bỏ qua chi tiết này, dẫn đến tỷ lệ bồn rửa bát thoát nước chậm tăng lên đáng kể.

Dấu hiệu nhận biết và tác hại của bồn rửa bát thoát nước chậm

1. Dấu hiệu nhận biết sớm

Việc phát hiện sớm các dấu hiệu bồn rửa bát thoát nước chậm giúp người dùng chủ động xử lý, tránh để tình trạng trở nên nghiêm trọng. Một số dấu hiệu điển hình bao gồm:

• Nước rút chậm: Sau khi xả nước, mặt nước trong bồn rửa tụ lại lâu, không rút hết trong vòng 30-60 giây như bình thường.
• Âm thanh lạ: Khi nước chảy xuống ống thoát, phát ra tiếng ùng ục, lục bục do không khí bị kẹt trong ống.
• Mùi hôi khó chịu: Chất thải tích tụ lâu ngày trong ống phát sinh mùi hôi, lan tỏa khắp khu vực bếp.
• Nước trào ngược: Khi xả nước mạnh, nước có thể trào ngược lên bồn rửa hoặc tràn ra sàn bếp.
• Xuất hiện vết ố vàng, rêu mốc quanh miệng ống thoát: Do nước ứ đọng lâu ngày, tạo điều kiện cho vi khuẩn, nấm mốc phát triển.

2. Tác hại đối với sinh hoạt và sức khỏe

Bồn rửa bát thoát nước chậm không chỉ gây bất tiện trong sinh hoạt mà còn tiềm ẩn nhiều nguy cơ đối với sức khỏe và an toàn. Chất thải hữu cơ, dầu mỡ, cặn bẩn tích tụ là môi trường lý tưởng cho vi khuẩn, nấm mốc, ruồi giấm sinh sôi, làm tăng nguy cơ lây nhiễm bệnh qua đường tiêu hóa. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), môi trường bếp ẩm ướt, ô nhiễm có thể làm tăng 30% nguy cơ mắc các bệnh về đường ruột, tiêu chảy, ngộ độc thực phẩm. Ngoài ra, nước tràn ra sàn bếp gây trơn trượt, dễ xảy ra tai nạn, đặc biệt với trẻ nhỏ và người già. Về lâu dài, tình trạng tắc nghẽn kéo dài còn làm giảm tuổi thọ hệ thống ống nước, phát sinh chi phí sửa chữa lớn.

Xem thêm dịch vụ thông cống nghẹt uy tín, chuyên nghiệp.

Phương pháp xử lý bồn rửa bát thoát nước chậm

1. Xử lý tại nhà bằng các biện pháp thủ công

Đối với các trường hợp tắc nghẽn nhẹ, người dùng có thể áp dụng một số biện pháp thủ công đơn giản nhưng hiệu quả:

• Sử dụng pittong (cây thụt cao su): Đặt pittong lên miệng ống thoát, đổ nước ngập đầu pittong, sau đó dùng lực đẩy lên xuống liên tục trong 1-2 phút. Áp lực không khí sẽ đẩy các mảng bám, dị vật ra khỏi vị trí tắc.
• Tháo và vệ sinh ống siphon (ống chữ P): Đây là đoạn ống dễ tích tụ cặn bẩn nhất. Dùng cờ lê tháo rời ống, đổ bỏ chất thải, rửa sạch bằng nước nóng và bàn chải, sau đó lắp lại đúng vị trí.
• Dùng dây lò xo thông tắc cống: Đưa đầu dây lò xo vào sâu trong ống, xoay nhẹ để phá vỡ các mảng tắc nghẽn, sau đó kéo ra ngoài. Phương pháp này phù hợp với các đoạn ống dài, nhiều khúc cua.
• Đổ nước sôi thông cống: Đun sôi 2-3 lít nước, đổ trực tiếp vào ống thoát để làm tan mỡ thừa, cặn bám. Lưu ý không áp dụng với ống nhựa kém chất lượng để tránh biến dạng ống.

2. Sử dụng hóa chất và chế phẩm sinh học

Hóa chất thông tắc bồn rửa bát là lựa chọn phổ biến nhờ hiệu quả nhanh, tiện lợi. Trên thị trường hiện nay có nhiều loại hóa chất như bột thông cống, dung dịch tẩy rửa chứa NaOH, KOH, axit sulfuric… Tuy nhiên, cần tuân thủ hướng dẫn sử dụng, đeo găng tay, khẩu trang bảo hộ để tránh nguy cơ bỏng hóa chất, hít phải khí độc. Theo khảo sát của Cục Quản lý Môi trường Y tế, mỗi năm người Việt tiêu thụ khoảng 1.200 tấn hóa chất thông tắc, trong đó 60% là các sản phẩm nhập khẩu từ Thái Lan, Trung Quốc.

Ngoài hóa chất, các chế phẩm sinh học (men vi sinh bề phốt) cũng được ưa chuộng nhờ tính an toàn, thân thiện môi trường. Men vi sinh chứa hàng tỷ vi khuẩn có lợi, phân hủy dầu mỡ, chất hữu cơ thành nước và khí CO2, giúp làm sạch ống thoát mà không gây ăn mòn. Thời gian tác động của men vi sinh thường từ 6-12 giờ, phù hợp với các trường hợp tắc nghẽn do mỡ thừa, cặn bẩn hữu cơ.

3. Gọi dịch vụ thông tắc chuyên nghiệp

Đối với các trường hợp tắc nghẽn nặng, kéo dài, hoặc do dị vật lớn, người dùng nên liên hệ các đơn vị thông tắc cống, hút bể phốt chuyên nghiệp. Các đơn vị này sở hữu thiết bị hiện đại như máy thông tắc áp lực cao, máy lò xo thông cống điện, máy camera nội soi đường ống, giúp xác định chính xác vị trí và nguyên nhân tắc nghẽn, xử lý triệt để mà không làm hư hại hệ thống ống. Theo báo giá thị trường năm 2024, giá thông tắc bồn rửa bát dao động từ 300.000 – 800.000 đồng/lần tùy mức độ phức tạp và chiều dài đường ống. Một số đơn vị còn cung cấp dịch vụ bảo trì định kỳ, giúp phòng ngừa tắc nghẽn tái phát.

4. Sửa chữa, nâng cấp hệ thống thoát nước

Nếu nguyên nhân thoát nước chậm xuất phát từ lỗi thiết kế, lắp đặt hoặc hệ thống ống đã quá cũ, cần tiến hành sửa chữa, nâng cấp toàn diện. Các giải pháp bao gồm:

• Thay thế ống thoát nước mới: Sử dụng ống nhựa PVC, HDPE đường kính tối thiểu 50mm, đảm bảo độ dốc tiêu chuẩn 2-3cm/mét.
• Bổ sung ống thông khí: Lắp đặt ống vent tại vị trí cao nhất của hệ thống, đảm bảo lưu thông không khí, cân bằng áp suất.
• Lắp đặt bẫy mỡ (grease trap): Đối với nhà hàng, bếp ăn công nghiệp, nên lắp bẫy mỡ để tách dầu mỡ khỏi nước thải trước khi xả vào hệ thống chung.
• Chống đóng cặn vôi: Lắp thiết bị làm mềm nước hoặc sử dụng hóa chất chống đóng cặn định kỳ nếu nguồn nước có độ cứng cao.

5. So sánh các phương pháp xử lý bồn rửa bát thoát nước chậm

Biện pháp phòng ngừa bồn rửa bát thoát nước chậm

1. Thay đổi thói quen sử dụng

Để hạn chế nguy cơ tắc nghẽn, mỗi gia đình cần xây dựng thói quen sử dụng bồn rửa bát hợp lý:

• Loại bỏ thức ăn thừa, dầu mỡ trước khi rửa bát: Dùng giấy thấm dầu, khăn giấy lau sạch mỡ trên chén đĩa, đổ thức ăn thừa vào thùng rác thay vì xả trực tiếp xuống bồn rửa.
• Lắp lưới lọc rác: Đặt lưới lọc tại miệng ống thoát để ngăn vụn thức ăn, dị vật rơi xuống ống.
• Không đổ nước sơn, hóa chất độc hại xuống bồn rửa: Các chất này có thể gây kết tủa, ăn mòn, làm tắc nghẽn và ô nhiễm môi trường.
• Định kỳ xả nước nóng: Mỗi tuần 1 lần, đổ 1-2 lít nước nóng vào ống thoát để làm tan mỡ thừa, cặn bám.

Tham khảo ngay Thông Tắc Chậu Rửa Bát Giá Rẻ Tại Hà Nội.

2. Bảo trì, vệ sinh hệ thống thoát nước định kỳ

Việc bảo trì, vệ sinh định kỳ giúp phát hiện sớm các dấu hiệu bồn rửa bát bị tắc, kéo dài tuổi thọ hệ thống. Các công việc cần thực hiện bao gồm:

• Vệ sinh ống siphon định kỳ: Tháo rời và làm sạch ống siphon ít nhất 3-6 tháng một lần để loại bỏ cặn bẩn, mỡ thừa tích tụ, tránh gây tắc nghẽn. Đồng thời kiểm tra các khớp nối, gioăng cao su để đảm bảo không bị rò rỉ.

• Kiểm tra và làm sạch lưới lọc rác: Vệ sinh lưới lọc sau mỗi lần sử dụng để tránh thức ăn thừa bám dính, giảm thiểu nguy cơ tắc nghẽn.
• Kiểm tra hệ thống thông khí: Đảm bảo ống thông khí không bị tắc hoặc bịt kín, giúp cân bằng áp suất trong đường ống, duy trì lưu thông nước hiệu quả.
• Thực hiện bảo trì chuyên nghiệp định kỳ: Đối với các hệ thống phức tạp hoặc có dấu hiệu xuống cấp, nên thuê dịch vụ bảo trì chuyên nghiệp 1-2 năm/lần để kiểm tra tổng thể, xử lý sớm các vấn đề tiềm ẩn.

Kết luận

Bồn rửa bát thoát nước chậm là vấn đề phổ biến nhưng hoàn toàn có thể kiểm soát hiệu quả nếu người dùng hiểu rõ nguyên nhân, áp dụng đúng phương pháp xử lý và duy trì thói quen sử dụng, bảo trì hợp lý. Việc chủ động phòng ngừa không chỉ giúp tiết kiệm chi phí sửa chữa, nâng cao chất lượng sinh hoạt mà còn bảo vệ sức khỏe gia đình và kéo dài tuổi thọ hệ thống thoát nước. Hãy luôn quan tâm, chăm sóc bồn rửa bát như một phần quan trọng trong căn bếp để không gian nấu nướng luôn sạch sẽ, thông thoáng và an toàn.

Hotline/Zalo: 0975.679.055