Bể phốt lộ thiên và bể phốt ngầm – Nên chọn loại nào?

Trong lĩnh vực xây dựng dân dụng và công nghiệp, hệ thống xử lý nước thải đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong việc bảo vệ môi trường sống và đảm bảo sức khỏe cộng đồng. Một trong những thành phần không thể thiếu của hệ thống này là bể phốt, nơi tiếp nhận, lắng lọc và phân hủy các chất thải hữu cơ trước khi nước thải được xả ra môi trường hoặc hệ thống thoát nước chung. Hiện nay, hai loại bể phốt phổ biến nhất là bể phốt lộ thiên và bể phốt ngầm. Việc lựa chọn loại bể phốt phù hợp không chỉ ảnh hưởng đến hiệu quả xử lý nước thải mà còn tác động đến chi phí đầu tư, vận hành, bảo trì cũng như an toàn và thẩm mỹ của công trình. Bài viết này sẽ phân tích chi tiết đặc điểm, ưu nhược điểm, ứng dụng thực tế của từng loại bể phốt, đồng thời so sánh các yếu tố kỹ thuật, kinh tế và môi trường để giúp bạn đọc có cái nhìn toàn diện, từ đó đưa ra quyết định lựa chọn tối ưu nhất.

Khái niệm và cấu tạo cơ bản của bể phốt lộ thiên và bể phốt ngầm

Bể phốt lộ thiên: Đặc điểm và cấu tạo

Bể phốt lộ thiên là loại bể được xây dựng nổi trên mặt đất hoặc chỉ chôn nông, một phần hoặc toàn bộ thân bể có thể nhìn thấy được. Loại bể này thường được sử dụng ở các khu vực nông thôn, vùng ngoại ô, nơi quỹ đất rộng rãi và mật độ dân cư thấp. Cấu tạo của bể phốt lộ thiên thường khá đơn giản, gồm các ngăn lắng, ngăn lọc và ngăn chứa bùn. Vật liệu xây dựng phổ biến là bê tông cốt thép, gạch hoặc nhựa composite. Kích thước bể có thể thay đổi tùy theo nhu cầu sử dụng, nhưng thường dao động từ 2-10m³ đối với hộ gia đình và có thể lên tới hàng chục mét khối đối với các công trình lớn. Một số bể phốt lộ thiên hiện đại còn được trang bị nắp đậy kín, hệ thống thông hơi và cửa lấy bùn để thuận tiện cho việc bảo trì.

Chi tiết giá hút bể phốt cập nhật mới nhất hôm nay.

Bể phốt ngầm: Đặc điểm và cấu tạo

Bể phốt ngầm là loại bể được chôn hoàn toàn dưới mặt đất, chỉ để lộ các bộ phận như nắp chờ hút bể phốt, ống thông hơi hoặc cửa lấy bùn. Đây là giải pháp phổ biến tại các khu vực đô thị, nơi quỹ đất hạn chế và yêu cầu cao về thẩm mỹ cũng như an toàn. Cấu tạo bể phốt ngầm thường phức tạp hơn, với nhiều ngăn chức năng được thiết kế tối ưu hóa quá trình phân hủy sinh học và lắng lọc. Vật liệu sử dụng chủ yếu là bê tông cốt thép đúc sẵn, nhựa composite chịu lực hoặc các loại vật liệu chống thấm đặc biệt. Dung tích bể ngầm thường từ 2-5m³ cho hộ gia đình, nhưng có thể lên tới hàng trăm mét khối đối với các tòa nhà cao tầng, khu công nghiệp. Hệ thống bể ngầm hiện đại còn tích hợp các thiết bị kiểm soát mùi, cảm biến mức nước, hệ thống bơm hút bùn tự động nhằm giảm thiểu công tác bảo trì thủ công.

So sánh chi tiết bể phốt lộ thiên và bể phốt ngầm

So sánh về hiệu quả xử lý nước thải

Hiệu quả xử lý nước thải là tiêu chí quan trọng hàng đầu khi lựa chọn loại bể phốt. Theo nghiên cứu của Viện Khoa học và Công nghệ Môi trường (IESE) năm 2021, bể phốt ngầm có khả năng xử lý nước thải đạt tiêu chuẩn QCVN 14:2008/BTNMT với tỷ lệ loại bỏ BOD (nhu cầu oxy sinh hóa) lên tới 60-70%, trong khi bể phốt lộ thiên chỉ đạt khoảng 45-55% nếu không có các biện pháp cải tiến. Nguyên nhân là do bể ngầm thường có thiết kế kín, hạn chế tối đa sự xâm nhập của không khí và côn trùng, đồng thời duy trì nhiệt độ ổn định, tạo điều kiện thuận lợi cho vi sinh vật phân hủy chất hữu cơ. Ngoài ra, các bể ngầm hiện đại còn tích hợp thêm các ngăn lọc sinh học, giúp tăng hiệu quả xử lý lên tới 80% đối với các chỉ tiêu ô nhiễm hữu cơ.

So sánh về chi phí đầu tư và vận hành

Chi phí đầu tư ban đầu là yếu tố khiến nhiều chủ đầu tư cân nhắc khi lựa chọn giữa bể phốt lộ thiên và bể phốt ngầm. Theo khảo sát giá thị trường năm 2023, chi phí xây dựng một bể phốt lộ thiên dung tích 3m³ cho hộ gia đình dao động từ 6-9 triệu đồng, trong khi bể phốt ngầm cùng dung tích có giá từ 12-18 triệu đồng, chưa kể chi phí đào đất, lắp đặt hệ thống thông hơi và các thiết bị phụ trợ. Tuy nhiên, chi phí vận hành và bảo trì lại có sự khác biệt đáng kể. Bể phốt lộ thiên thường phải hút bể phốt định kỳ 6-12 tháng/lần do quá trình phân hủy kém hiệu quả, trong khi bể ngầm có thể kéo dài chu kỳ này lên 18-24 tháng/lần nhờ khả năng lắng lọc và phân hủy tốt hơn. Ngoài ra, bể ngầm hạn chế tối đa nguy cơ rò rỉ, phát tán mùi hôi, giảm chi phí xử lý sự cố và bảo vệ môi trường xung quanh.

So sánh về an toàn và thẩm mỹ

Yếu tố an toàn và thẩm mỹ ngày càng được quan tâm, đặc biệt tại các khu đô thị, khu dân cư cao cấp. Bể phốt lộ thiên, do nằm nổi trên mặt đất, tiềm ẩn nguy cơ tai nạn cho trẻ nhỏ, vật nuôi hoặc người già nếu nắp bể không được đậy kín hoặc bị hư hỏng. Ngoài ra, bể lộ thiên dễ bị tác động bởi thời tiết, động vật gặm nhấm, côn trùng, dẫn đến nguy cơ ô nhiễm thứ cấp và phát tán mùi hôi. Ngược lại, bể phốt ngầm được chôn sâu dưới đất, chỉ để lộ các bộ phận cần thiết, đảm bảo an toàn tuyệt đối cho người sử dụng và giữ gìn cảnh quan, không ảnh hưởng đến thẩm mỹ tổng thể của công trình. Đặc biệt, các dự án nhà phố, biệt thự, khách sạn, resort cao cấp đều ưu tiên sử dụng bể ngầm để đáp ứng yêu cầu về kiến trúc và cảnh quan.

Bảng so sánh tổng quan giữa bể phốt lộ thiên và bể phốt ngầm

Ứng dụng thực tế và các lưu ý khi lựa chọn bể phốt

Ứng dụng của bể phốt lộ thiên

Bể phốt lộ thiên thường được lựa chọn tại các khu vực nông thôn, vùng ngoại ô, nơi quỹ đất rộng rãi và yêu cầu về thẩm mỹ không quá cao. Đặc biệt, các công trình tạm thời như lán trại công nhân, nhà xưởng, trường học vùng sâu vùng xa, khu vực miền núi thường ưu tiên sử dụng bể lộ thiên do chi phí đầu tư thấp, dễ dàng thi công, lắp đặt và tháo dỡ khi cần di dời. Ngoài ra, bể phốt lộ thiên còn phù hợp với các hộ gia đình có nhu cầu sử dụng nước thải thấp, không yêu cầu xử lý nước thải đạt tiêu chuẩn cao. Tuy nhiên, để đảm bảo an toàn và hạn chế ô nhiễm môi trường, cần chú ý các biện pháp che chắn, đậy nắp kín, xây dựng hệ thống thoát nước mưa riêng biệt để tránh nước mưa tràn vào bể, gây tràn bể và phát tán mùi hôi.

Ứng dụng của bể phốt ngầm

Bể phốt ngầm là lựa chọn tối ưu cho các khu đô thị, nhà phố, biệt thự, chung cư cao tầng, khách sạn, resort, trung tâm thương mại, trường học, bệnh viện và các công trình công cộng lớn. Với thiết kế chôn sâu dưới đất, bể ngầm không chỉ đảm bảo an toàn, thẩm mỹ mà còn đáp ứng các tiêu chuẩn nghiêm ngặt về môi trường và sức khỏe cộng đồng. Đặc biệt, các dự án xây dựng mới tại các thành phố lớn như Hà Nội, TP.HCM, Đà Nẵng đều bắt buộc sử dụng bể phốt ngầm theo quy định của Bộ Xây dựng và Sở Tài nguyên & Môi trường. Ngoài ra, bể ngầm còn phù hợp với các khu công nghiệp, nhà máy, xí nghiệp có lượng nước thải lớn, yêu cầu xử lý đạt tiêu chuẩn trước khi xả ra hệ thống thoát nước chung hoặc môi trường tự nhiên.

Tìm hiểu thêm đơn vị hút bể phốt tại Đông Anh chuyên nghiệp đáng tin cậy.

Các lưu ý kỹ thuật khi lựa chọn và lắp đặt bể phốt

• Khảo sát địa chất và mực nước ngầm: Trước khi xây dựng bể phốt, cần khảo sát kỹ địa chất khu vực, đặc biệt là mực nước ngầm để tránh nguy cơ bể bị nổi lên hoặc rò rỉ nước thải ra môi trường.
• Lựa chọn dung tích phù hợp: Dung tích bể phải tính toán dựa trên số lượng người sử dụng, lưu lượng nước thải trung bình/ngày và chu kỳ hút bùn mong muốn. Theo tiêu chuẩn TCXDVN 51:1984, dung tích tối thiểu cho 1 người là 1m³, nhưng thực tế nên chọn từ 1,5-2m³/người để đảm bảo dự phòng.
• Vật liệu xây dựng: Ưu tiên sử dụng vật liệu chống thấm, chịu lực tốt như bê tông cốt thép, nhựa composite, đặc biệt đối với bể ngầm để tránh nứt vỡ, rò rỉ nước thải.
• Hệ thống thông hơi và thoát nước: Bể phốt cần có hệ thống thông hơi để giải phóng khí metan, tránh nguy cơ cháy nổ và phát tán mùi hôi. Đường ống thoát nước phải đảm bảo độ dốc hợp lý, tránh tắc nghẽn.
• Bảo trì, hút bùn định kỳ: Dù là bể lộ thiên hay bể ngầm, việc hút bùn định kỳ là bắt buộc để duy trì hiệu quả xử lý và tránh tắc nghẽn hệ thống. Nên sử dụng dịch vụ hút hầm cầu, thông cống nghẹt chuyên nghiệp, đảm bảo an toàn và vệ sinh môi trường.
• Tuân thủ quy định pháp luật: Khi xây dựng bể phốt cho các công trình lớn, cần tuân thủ các quy định về bảo vệ môi trường, phòng chống ô nhiễm và an toàn lao động theo Luật Bảo vệ môi trường 2020 và các tiêu chuẩn xây dựng hiện hành.

Những sai lầm thường gặp khi lựa chọn và sử dụng bể phốt

Nhiều chủ đầu tư và hộ gia đình thường mắc phải các sai lầm phổ biến như lựa chọn dung tích bể quá nhỏ so với nhu cầu sử dụng, sử dụng vật liệu kém chất lượng dẫn đến nứt vỡ, rò rỉ nước thải, hoặc không lắp đặt hệ thống thông hơi, gây phát tán mùi hôi và nguy cơ cháy nổ. Ngoài ra, việc không bảo trì, hút bùn định kỳ khiến bể bị đầy, nước thải tràn ra ngoài, gây ô nhiễm môi trường và ảnh hưởng đến sức khỏe cộng đồng. Đặc biệt, một số trường hợp xây dựng bể phốt lộ thiên tại khu vực đô thị, gần khu dân cư đông đúc, trường học, bệnh viện, không chỉ vi phạm quy định pháp luật mà còn tiềm ẩn nguy cơ bùng phát dịch bệnh, ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng sống của người dân xung quanh.

Xu hướng công nghệ và giải pháp tối ưu cho hệ thống bể phốt hiện đại

Công nghệ bể phốt thông minh

Sự phát triển của công nghệ đã mang đến nhiều giải pháp mới cho hệ thống bể phốt, đặc biệt là các loại bể phốt thông minh tích hợp cảm biến mức nước, cảm biến mùi, hệ thống bơm hút bùn tự động và kết nối IoT (Internet of Things). Theo báo cáo của Công ty TNHH Công nghệ Môi trường Xanh năm 2022, các hệ thống bể phốt thông minh giúp giảm 30% chi phí vận hành, tăng hiệu quả xử lý nước thải lên 85-90% và kéo dài chu kỳ bảo trì lên tới 36 tháng/lần. Ngoài ra, các thiết bị cảnh báo tự động giúp phát hiện sớm các sự cố như tắc nghẽn, rò rỉ, đầy bể, từ đó kịp thời xử lý, giảm thiểu nguy cơ ô nhiễm môi trường và tiết kiệm chi phí sửa chữa.

Giải pháp bể phốt composite và bể phốt đúc sẵn

Bên cạnh các loại bể phốt truyền thống bằng bê tông, gạch, hiện nay trên thị trường xuất hiện nhiều loại bể phốt composite, bể phốt nhựa đúc sẵn với ưu điểm nhẹ, bền, chống ăn mòn, dễ dàng lắp đặt và di chuyển. Theo thống kê của Hiệp hội Xây dựng Việt Nam năm 2023, tỷ lệ sử dụng bể phốt nhựa composite tại các dự án nhà phố, biệt thự mới xây dựng đã tăng từ 15% (năm 2018) lên 38% (năm 2023). Các loại bể này có tuổi thọ trung bình 20-30 năm, khả năng chống thấm tuyệt đối, không bị nứt vỡ do tác động của môi trường, đồng thời tiết kiệm 20-25% chi phí lắp đặt so với bể bê tông truyền thống. Tuy nhiên, cần lựa chọn sản phẩm của các thương hiệu uy tín, có chứng nhận chất lượng để đảm bảo an toàn và hiệu quả sử dụng lâu dài.

Xu hướng tích hợp hệ thống xử lý nước thải sinh học

Để đáp ứng các tiêu chuẩn môi trường ngày càng khắt khe, nhiều dự án xây dựng hiện nay đã tích hợp hệ thống xử lý nước thải sinh học ngay sau bể phốt, sử dụng các công nghệ như bể lọc sinh học nhỏ giọt, bể lọc màng sinh học (MBR), bể lọc kỵ khí UASB,... giúp nâng cao hiệu quả xử lý nước thải lên trên 95%, đáp ứng tiêu chuẩn xả thải ra môi trường hoặc tá

tái sử dụng nước trong các khu dân cư và khu công nghiệp. Việc áp dụng các công nghệ xử lý sinh học không chỉ giúp giảm thiểu ô nhiễm môi trường mà còn góp phần tiết kiệm tài nguyên nước, phù hợp với xu hướng phát triển bền vững hiện nay.

Xem thêm hút hầm cầu tại Bình Dương nhanh chóng hiệu quả cao.

Kết luận

Việc lựa chọn giữa bể phốt lộ thiên và bể phốt ngầm phụ thuộc vào nhiều yếu tố như vị trí xây dựng, quy mô công trình, ngân sách đầu tư, yêu cầu về thẩm mỹ và tiêu chuẩn môi trường. Bể phốt lộ thiên phù hợp với các khu vực nông thôn, vùng ngoại ô hoặc công trình tạm thời với chi phí thấp và thi công đơn giản. Trong khi đó, bể phốt ngầm là giải pháp tối ưu cho các khu đô thị, công trình lâu dài, đòi hỏi hiệu quả xử lý cao, an toàn và thẩm mỹ tốt. Đồng thời, xu hướng ứng dụng công nghệ hiện đại như bể phốt thông minh, composite và hệ thống xử lý sinh học sẽ ngày càng phổ biến, góp phần nâng cao chất lượng môi trường sống và phát triển bền vững. Chủ đầu tư cần cân nhắc kỹ lưỡng các yếu tố kỹ thuật, kinh tế và môi trường để lựa chọn giải pháp phù hợp nhất, đồng thời tuân thủ các quy định pháp luật và đảm bảo công tác bảo trì, vận hành hiệu quả trong suốt quá trình sử dụng.

Hotline/Zalo: 0975.679.055