Tắc nghẽn bồn cầu là một trong những vấn đề phổ biến nhất trong sinh hoạt gia đình, gây ra nhiều phiền toái và ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng cuộc sống. Việc xử lý tắc nghẽn không đúng cách có thể khiến tình trạng trở nên nghiêm trọng hơn, thậm chí gây hư hại hệ thống thoát nước và phát sinh chi phí sửa chữa lớn. Trong số các phương pháp thông tắc hiện nay, que thông bồn cầu nổi bật nhờ tính hiệu quả, dễ sử dụng và không đòi hỏi nhiều sức lực. Bài viết này sẽ cung cấp hướng dẫn chi tiết, chuyên sâu về cách sử dụng que thông bồn cầu, giúp bạn chủ động xử lý nhanh chóng các sự cố tắc nghẽn mà không cần đến thợ chuyên nghiệp.

Que thông bồn cầu là dụng cụ thông tắc bồn cầu chuyên dụng được thiết kế để xử lý các điểm tắc nghẽn trong đường ống thoát nước của bồn cầu. Thông thường, que thông bồn cầu có chiều dài từ 1,5 mét đến 5 mét, đường kính từ 5mm đến 15mm, phù hợp với đa số các loại ống thoát nước gia đình. Cấu tạo cơ bản gồm ba phần chính:

Một số loại que thông bồn cầu cao cấp còn tích hợp thêm cơ chế quay tay hoặc động cơ điện, giúp tăng lực xoắn và hiệu quả làm sạch.
Xem gợi ý chi tiết hướng dẫn sử dụng que thông tắc bồn rửa bát an toàn tại nhà.
Que thông bồn cầu hoạt động dựa trên nguyên lý cơ học đơn giản: sử dụng lực đẩy và xoắn để phá vỡ hoặc kéo các vật cản ra khỏi đường ống. Khi đưa que vào sâu trong ống thoát nước, đầu que sẽ tiếp xúc với điểm tắc nghẽn. Người dùng xoay hoặc đẩy nhẹ, lực xoắn từ thân lò xo sẽ truyền đến đầu que, giúp phá vỡ các mảng bám, giấy vệ sinh, tóc, hoặc các vật thể khác gây tắc nghẽn. Đối với các loại que có đầu móc, người dùng có thể kéo vật cản ra ngoài một cách dễ dàng mà không cần dùng nhiều sức.
| Loại que | Đặc điểm | Chiều dài (m) | Đối tượng sử dụng | Giá tham khảo (VNĐ) |
|---|---|---|---|---|
| Que lò xo tay quay | Có tay quay, dễ thao tác, phù hợp mọi loại tắc nghẽn | 3-5 | Gia đình, thợ sửa chữa | 150.000 - 350.000 |
| Que lò xo không tay quay | Dùng lực tay, nhỏ gọn, giá rẻ | 1,5-3 | Sinh viên, người ở trọ | 50.000 - 120.000 |
| Que thông bồn cầu điện | Tích hợp động cơ, hiệu quả cao, ít tốn sức | 3-10 | Chuyên nghiệp, nhà hàng, khách sạn | 800.000 - 2.500.000 |
| Que thông bồn cầu đầu chổi | Đầu chổi mềm, làm sạch mảng bám | 2-4 | Gia đình, văn phòng | 120.000 - 250.000 |
Việc lựa chọn loại que phù hợp sẽ giúp quá trình thông tắc diễn ra nhanh chóng, hiệu quả và an toàn hơn.
Trước khi tiến hành thông tắc, cần xác định rõ nguyên nhân gây tắc nghẽn để lựa chọn phương pháp xử lý phù hợp. Theo thống kê của Hiệp hội Cấp thoát nước Việt Nam năm 2022, có đến 65% trường hợp tắc bồn cầu do giấy vệ sinh, 20% do tóc và vật thể lạ, 10% do mảng bám lâu ngày, còn lại là do các nguyên nhân khác như đồ chơi trẻ em, băng vệ sinh, v.v. Mức độ tắc nghẽn được chia thành ba loại:

Để đảm bảo an toàn và vệ sinh trong quá trình thông tắc, cần chuẩn bị đầy đủ các dụng cụ sau:
Ngoài ra, nên chuẩn bị thêm một số vật dụng như đèn pin để soi rõ bên trong bồn cầu, đặc biệt khi thông tắc vào buổi tối hoặc nơi thiếu ánh sáng.
Đầu tiên, hãy mở nắp bồn cầu và kiểm tra mức nước. Nếu nước đã rút hết, có thể đổ thêm một ít nước sạch để tạo môi trường thuận lợi cho que hoạt động. Đeo găng tay, khẩu trang và kính bảo hộ. Cầm chắc phần tay cầm của que, nhẹ nhàng đưa đầu que vào lỗ thoát nước của bồn cầu. Đối với các loại que dài, nên cuộn gọn phần thân que để tránh vướng víu. Đẩy từ từ cho đến khi cảm nhận được đầu que chạm vào vật cản hoặc điểm tắc nghẽn.

Khi đầu que đã tiếp xúc với điểm tắc, bắt đầu xoay nhẹ phần tay cầm theo chiều kim đồng hồ (hoặc theo hướng dẫn của nhà sản xuất). Lực xoắn từ thân lò xo sẽ truyền đến đầu que, giúp phá vỡ các mảng bám, giấy vệ sinh hoặc tóc. Nếu sử dụng que có tay quay, hãy quay đều tay cầm trong khoảng 1-2 phút, kết hợp đẩy nhẹ để tăng hiệu quả. Đối với que đầu móc, có thể kéo nhẹ để lôi vật cản ra ngoài. Lưu ý không dùng lực quá mạnh để tránh làm hỏng đường ống hoặc bồn cầu.
Sau khi xoay và đẩy que khoảng 2-3 phút, rút que ra khỏi bồn cầu và kiểm tra xem có rác thải hoặc vật cản bám vào đầu que không. Nếu có, hãy bỏ vào thau nhựa và vệ sinh đầu que bằng nước sạch. Đổ thêm một xô nước vào bồn cầu để kiểm tra tốc độ rút nước. Nếu nước rút nhanh, chứng tỏ tắc nghẽn đã được xử lý. Nếu nước vẫn rút chậm hoặc không rút, lặp lại các bước trên từ 1-2 lần nữa. Theo khảo sát của Công ty Môi trường Đô thị Hà Nội năm 2023, 85% trường hợp tắc nghẽn nhẹ được xử lý thành công chỉ sau 1-2 lần sử dụng que thông bồn cầu.

Sau khi thông tắc thành công, tiến hành vệ sinh que thông bằng nước sạch và dung dịch sát khuẩn. Để que khô ráo trước khi cất vào nơi khô thoáng. Dùng khăn lau sạch khu vực xung quanh bồn cầu, xịt nước rửa tay sát khuẩn lên các bề mặt tiếp xúc. Đảm bảo không để lại rác thải hoặc nước bẩn trong nhà vệ sinh để tránh phát sinh vi khuẩn và mùi hôi.
Xem thi công thông tắc cống tại Hoàng Mai thực tế.

| Phương pháp | Hiệu quả (%) | Thời gian xử lý (phút) | Chi phí (VNĐ/lần) | Độ an toàn | Khả năng tái tắc nghẽn |
|---|---|---|---|---|---|
| Que thông bồn cầu | 85-95 | 10-20 | 0 (nếu đã có que) | Cao | Thấp (nếu vệ sinh định kỳ) |
| Hóa chất thông tắc | 60-80 | 30-60 | 30.000 - 100.000 | Trung bình (có thể gây hại đường ống) | Trung bình |
| Gọi thợ chuyên nghiệp | 98-100 | 30-60 | 300.000 - 800.000 | Rất cao | Rất thấp |
| Pít-tông cao su | 50-70 | 10-15 | 0 (nếu đã có dụng cụ) | Cao | Trung bình |
Như vậy, que thông bồn cầu là giải pháp tối ưu về chi phí, hiệu quả và độ an toàn cho các trường hợp tắc nghẽn nhẹ đến vừa.

Hầu hết các loại que thông bồn cầu trên thị trường đều thiết kế phù hợp với đa số bồn cầu dạng ngồi, xổm và các loại ống thoát nước tiêu chuẩn (đường kính 60-110mm). Tuy nhiên, với các loại bồn cầu thiết kế đặc biệt hoặc ống thoát nước nhỏ hơn, nên chọn que có đường kính nhỏ và đầu que mềm để tránh làm hỏng bồn cầu.
Thông thường, mỗi lần sử dụng que thông bồn cầu chỉ nên kéo dài từ 10-20 phút. Nếu sau 2-3 lần thao tác mà tắc nghẽn không được xử lý, nên dừng lại và kiểm tra lại nguyên nhân hoặc liên hệ thợ chuyên nghiệp. Việc cố gắng thông tắc quá lâu có thể làm hỏng đường ống hoặc gây mệt mỏi, mất vệ sinh.

Tuổi thọ của que thông bồn cầu phụ thuộc vào chất liệu, tần suất sử dụng và cách bảo quản. Theo khảo sát của nhà sản xuất dụng cụ vệ sinh Minh Hưng, một que thông bồn cầu lò xo thép không gỉ có thể sử dụng từ 2-3 năm nếu dùng 1-2 lần/tháng và được vệ sinh, bảo quản đúng cách. Các loại que nhựa hoặc que giá rẻ thường chỉ sử dụng tốt trong 6-12 tháng.
Việc kết hợp que thông bồn cầu với hóa chất thông tắc bồn cầu chuyên dụng (không chứa axit mạnh) có thể tăng hiệu quả xử lý các mảng bám cứng đầu. Tuy nhiên, không nên lạm dụng hóa chất vì có thể gây ăn mòn đường ống, ảnh hưởng đến môi trường và sức khỏe. Chỉ nên sử dụng hóa chất 1-2 lần/tháng và tuân thủ hướng dẫn của nhà sản xuất.
Tìm hiểu bước thực hiện hút bể phốt tại Đống Đa cụ thể.